Bilimin Varsayımları – Philip Carlson

Sık sık bana bilimin gerçeğin nihai hakemi olması gerektiği söylendi. Bu doğru olsaydı güzel olurdu, ancak dikkatli inceleme altında tutmaz. Bilim her konuda nihai otorite olmalı ve bu güzel bir düşünce olsa da kendi ağırlığının altında ayakta duramaz.

Sadece bilimsel olarak kanıtlanabilecek şeylere inanmalıyız. Ancak böyle bir ifade bilimsel olarak kanıtlanabilir mi? Bilim tarafından erişilemez görünen bu diğer fikirlerden ne haber? “O güzel”, “Bu yanlış”, “Kürtaj kötüdür”, “Kırmızı bir renktir”, “Bir tek sayıdır” ve benzeri ifadeler. Bilimcilik olarak bilinen bu fikri daha fazla incelemek için birçok konunun araştırılması gerektiği açıktır. Bu alanlardan biri, bilimin kendisinin birçok varsayımını içerir. Bir şeyin hakikatin tek hakemi olduğu nasıl iddia edilebilir; tek bilgi kaynağı, başka bir şeye mi bağlı?

P, Q’nun bir ön varsayımıysa, o zaman P’nin Q için temel olduğu, yani P’nin Q için gerekli bir koşul olduğu kolayca görülür. Eğer biri P’yi terk edecekse, o zaman Q’yu da terk etmelidir. Bilimin P’si nedir? Görünüşe göre bilimin (eğer bilimsel bir realistseniz) işlemesi için bazı ön varsayımların olması gerekiyor.

John Kekes Felsefenin Doğası adlı kitabında şöyle der:

“Bilim birkaç varsayıma bağlıdır: doğanın var olduğu, keşfedilebilir bir düzene sahip olduğu, tek biçimli olduğu, bilimin varoluşsal varsayımlarıdır; uzay ve zaman, neden ve sonuç, gözlemci ve gözlenen, gerçek ve görünen, düzenli ve kaotik arasındaki ayrımlar, sınıflandırıcı ön kabullerdir; özneler arası test edilebilirlik, niceliksellik, verilerin kamuya açık olması metodolojik ön varsayımlar iken; Bazı aksiyolojik varsayımlar, sonuçların dürüst bir şekilde rapor edilmesi, gerçekleri doğru elde etmenin değerliliği ve gözlemsel veya deneysel hatalardan kaçınmadaki titizliktir. Bu varsayımlardan herhangi biri terk edilmiş olsaydı, bildiğimiz şekliyle bilim yapılamazdı. Yine de varsayımların kabulü kaçınılmaz sonuç olmaz , her biri için meydan okundu ve alternatifleri kolayca bulunabilir.” ¹

Kekes, bilimciliğin başarısızlığı konusunda burada iyi bir dava açıyor. Eğer bilimin tutması için yerinde olması gereken belirli şeyler varsa, o zaman bu şeyler gerçeğin ne olduğu konusunda daha ana ve temel olmalıdır. Pek çoğu, dünyanın nasıl olduğu hakkında güvenilir doğru ifadeler bulmak için hakemli bilimsel dergilere gitmemiz gerektiğini söylüyor. Bu ifade, sonuçları bildirenlerin dürüstlüğünü varsaymaktadır. Bu, geri çekme, intihal ve hatta cezai kovuşturmaların sayısı, yazarlar adına yapılan dolandırıcılık için görünüşte her zaman belirgin olduğundan, hafife alınmaması gereken bir varsayımdır.

Bilimin yapılabilmesi için sahip olunması gereken ek felsefi varsayımlar vardır. J. P. Moreland bir dizi eserinde bilimin bu ön kabullerinin makul bir listesini verir. (2-4) O, ² en az on tanesini listeler:

1. Teoriden bağımsız, dış dünyanın varlığı
2. Dış dünyanın düzenli doğası
3. Dış dünyanın bilinebilirliği
4. Gerçeğin varlığı
5. Mantık yasaları
6. Bilişsel ve duyusal fakültelerimizin gerçeği toplayanlar olarak hizmet etme ve entelektüel çevremizde haklı inançların kaynağı olarak güvenilirliği
7. Dünyayı tanımlamak için dilin yeterliliği
8. Bilimde kullanılan değerlerin varlığı
9. Doğanın tekdüzeliği ve tümevarım
10. Sayıların varlığı

Bunların her biri, bilimi tipik olarak düşünüldüğü gibi yürütmek için bir temel görevi görür. Bilim üretilmeden önce bu fikirler oluşturulmalı ve tartışılmalıdır. (En azından örtük olarak varsayılmalıdırlar.) Bu varsayımların tutarlılığı ve mantıklılığı , sahibinin dünya görüşüne bağlıdır. Bir ateist için bunların birkaçını tutarlı bir şekilde ortaya koymak çok zordur, ancak bu görüşü (ya da onun bir versiyonunu) ortaya koyan muhtemelen odur.

Bu on maddenin her biri hakkında koca bir kitap yazılabilir. Tutulan o kadar çok pozisyon ve açıklanacak pozisyon nüansları var ki, bunu herhangi bir ayrıntılı şekilde yapmak, şüphesiz bu konuya ayırmak isteyebileceğinizden daha fazla zaman harcayacaktır.

Çevirmen: Onur Kenan Aydoğdu

Kaynak: Philip Carlson , Presupposıtıons Of Science , https://crossexamined.org/presuppositions-of-science/ , Erişim Tarihi: 31.08.2022

Dipnotlar:

(1) Kekes, John; “Nature of Philosophy” (Totowa, New Jersey: Rowman and Littlefield, 1980) pp.156-157
(2) Moreland, J. P.; “The Creation Hypothesis” (Downers Grove, Illinois: Intervarsity Press, 1994) p. 17
(3) Moreland, J. P.; Craig, William Lane; “Philosophical foundations for a Christian worldview” (Downers Grove, Illinois: Intervarsity Press, 2003) pp. 346-366
(4) Moreland, J. P.; “Christianity and the Nature of Science” (Grand Rapids, Michigan: Baker Book House, 1989)